U hebt wellicht ook wel eens de ‘beer game’ gespeeld, waarin spelers aan een tafel of achter een computer diverse rollen in de keten krijgen (producent, distributeur, groothandel, detailhandel) en hun voorraden moeten beheren. Daarbij treedt typisch het bullwhip-effect of opslingereffect op, waarbij bestellingen steeds variabeler worden naarmate je meer stroomopwaarts in de keten zit. Na afloop wordt dan uitgelegd dat het probleem er met name in zit dat er geen vraaginformatie gedeeld wordt. Ook veel wetenschappers beweren dat het delen van die informatie tot veel lagere voorraden kan leiden. Maar is dat wel zo? En hoe dan?
Bullwhip-effect
Om te beginnen wil ik benadrukken dat het opslingereffect niet per se bestreden moet worden. Het dient namelijk een belangrijk doel. Vraagvoorspellingen zijn altijd onzeker en veranderen als er nieuwe vraagrealisaties zijn. Tijdens de ‘beer game’ ziet de detailhandelaar eerst veel perioden met een vraag van 4. Zij stelt zich daar op in door een voorraad van 20 (5 maal 4) aan te houden, genoeg om gedurende de levertijd van 5 perioden aan alle vraag te voldoen.
Echter, dan is er ineens een periode met een vraag van 8. Nu moet de vraagvoorspelling bijgesteld worden, waarbij een waarde tussen 4 en 8 redelijk lijkt. Stel de vraagvoorspelling wordt van 4 in 6 gewijzigd. Dan verandert de verwachte levertijd van 20 naar 30. Die verhoging met 10 naast het voldoen aan de vraag van 8 betekent dat 18 producten bijbesteld moeten worden bij de groothandel, veel meer dan 8 dus. Het opslingereffect is dus nodig om de pijplijnvoorraad op orde te krijgen.
Helpt het delen van vraaginformatie?
De groothandel ziet zijn vraag ineens van 4 naar 18 stijgen en moet op zijn beurt de voorspelling en voorraad aanpassen. Stel hij weet dat de vraag van de detailhandel ‘slechts’ van 4 naar 8 is gestegen. Verandert dat zijn voorraadstrategie? Velen argumenteren van wel, zowel in de theorie als de consultancy. Immers, die 18 moet wel een eenmalige uitschieter geweest zijn. Maar is dat wel zo?
Stel de detailhandel ziet nog een periode met een vraag van 8 en stelt zijn vraagvoorspelling bij van 6 naar 8. Dan verandert haar verwachte levertijd vraag van 30 in 40 en wordt opnieuw een bestelling van 18 geplaatst bij de groothandel. Indien de groothandel was uitgegaan van een eenmalige uitschieter op basis van de gedeelde informatie, dan heeft hij nu ONvoldoende voorraad om de detailhandel te beleveren.
Er is meer dan vraaginformatie nodig!
Het is absoluut niet mijn bedoeling u er van te overtuigen dat het delen van informatie niet nuttig is. Echter, het is cruciaal om stil te staan bij de vraag hoe dat tot betere beslissingen kan leiden. In het beschreven spel en ook in echte ketens ontstaat er (pas) een voordeel als de extra informatie u helpt de bestellingen van uw klant beter te voorspellen. Dus niet alleen van de vraag verderop in de keten, want die doet er voor u niet direct toe.
Uit het beschreven voorbeeld is hopelijk duidelijk geworden dat naast het delen van vraaginformatie, de diverse schakels in de keten moeten overleggen hoe hun vraagvoorspellingen tot stand komen en tot bestellingen leiden. Pas dan kan een gezamenlijke strategie opgezet en geëvalueerd worden.
Conclusie en advies
Toen ik (voor het eerst) de ‘beer game’ speelde, werd mij na afloop uitgelegd hoe het delen van vraaginformatie kan leiden tot een gereduceerd opslingereffect en daarmee voorraadverlagingen. Maar zo simpel zit dat dus niet. Het voorspellen van vraag is en blijft moeilijk, ook als informatie wordt gedeeld. Daarover schrijf ik momenteel een wetenschappelijk artikel.
Wellicht verklaart dit ook ten dele waarom Collaborative Planning and Forecasting (CPF) nog niet dat heeft gebracht wat er van werd verwacht. Daarnaast spelen natuurlijk ook nog andere barrières, met name dat bedrijven lang niet altijd bereid zijn om belangrijke bedrijfsinformatie te delen.
Mocht u zelf voor een beslissing staan of komen om al dan niet data te delen (tegen een prijs), denk dan met name na over welke informatie exact nodig is om tot betere beslissingen te komen. Het delen van data kan nooit een doel op zich zijn, maar een middel tot een doel.
Vragen of suggesties
Heeft u vragen of suggesties voor Ruud Teunter? Stuur een mail naar Harm Beerens, content & community manager van het IMCC: h.beerens@imcc.nl
Login om te reageren op dit artikel